Tetanos antik Yunan’dan beri cilt bütünlüğünü bozan yaralarla alakalı olduğu bilinen önemli bir enfeksiyondur. ‘Çene kilitleyen’ olarak da bilinir, zira kasılan kaslar ağzı kapatabilir. Ciltte oluşan yaralanma ve kesi sonucunda bedene giren Clostridium tetani isimli bakterinin zehri nedeniyle meydana gelen bu hastalığın sıklığı, zehre karşı geliştirilen aşı sayesinde 1940’lardan itibaren süratle azalmıştır. Ülkemizde hastane dışında yapılan doğumlarda yeni doğanlar için hala risk olsa da hastane doğumlarında olay sayısı sıfırlanmıştır, öteki yaşlardaki tetanoslar ise yılda 8 ile 26 ortasında bildirilmekte, daha büyük kısmının ise bildirilmediği kestirim edilmektedir.
Dr. Ozan Kocakaya
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ozan Kocakaya, hayati tehlike yaratan tetanosla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
NERELERDE BULUNUR?
Clostridium tetani’ye yeryüzünde her yerde rastlamak mümkündür. Tabiatta yaygın olarak toprakta, hayvan ve insan dışkısında, dış etkenlere güçlü, sporlu formda bulunur. Çivi, diken, kıymık batmaları, toprakla kirlenmiş alet yaralanmaları, trafik kazaları ve bilhassa yetersiz yara bakımı tetanos enfeksiyonu açısından risk taşır. Ayrıyeten iğneyle uyuşturucu unsur kullanımı, yeni doğan bebeklerin göbek kordonunun uygun olmayan formda kesilmesine bağlı olarak da görülebilir.
NE VAKİT DOKTORA BAŞVURULMALI?
■ Delici yaralanma (örneğin çivi batması)
■ Tam olarak temizleyemediğiniz kesi, sıyrık
■ Yaralanma sonucu bedende modül kaldığından şüpheleniyorsanız (cam ya da metal parçası)
■ Hayvan ısırığı
■ Şeker hastasıysanız ve ayağınızda, bacağınızda yahut bir öbür yerde güzelleşmeyen bir yaranız varsa
■ Çene yahut boynunuzda gevşetemediğiniz gerilme, ağrılı kas spazmı varsa
■ Nefes alma yahut yutkunma zahmeti çekerseniz
■ Bilhassa de son tetanos aşınızın üzerinden 5 yıldan fazla vakit geçtiyse yahut ne vakit tetanos aşısı olduğunuzu bilmiyorsanız bir doktora yahut sıhhat kurumuna başvurmak için vakit kaybetmeyin.
KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
Tetanos önlenebilir bir hastalıktır. Tetanosa yakalanma olasılığınızı azaltmak için şunları yapın;
■ Aşı bağışıklık sisteminize, içeri giren bakterinin zehri ile nasıl savaşacağını öğretir. Ülkemizde tetanos aşısı çocukluk çağı aşı takvimine dahildir.
■ Sistemli hatırlatıcı doz tetanos aşısı olun. Her 10 yılda bir tetanos aşısı yaptırın. Önemli ve kirli yaralanmalarda son 5 yıl içinde aşı olmamışsanız aşınız tekrarlanır. Önemli yaranız varsa ve tetanos aşısı olmamışsanız yahut son aşınızın tarihini hatırlamıyorsanız yine aşı yapılması gereklidir.
■ Kesi ve sıyrıkları sabun ve su ile yıkayın, antibiyotikli krem sürün. Temizleyebildiğinizden emin değilseniz doktora başvurun.
■ Uyuşturucudan uzak durun. Rastgele bir enjeksiyon yapacaksanız iğnenin temizliğinden katiyetle emin olun.
