Marmara Denizi’nde birçok noktada görülen müsilaj oluşumunu araştırmak üzere ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsünün araştırma gemisi Bilim-2 seyrüfesere çıkmıştı.
1 aydır Marmara Denizi genelinde çalışma yürüten bilim takımının son çalışmaları ve tespitleriyle ilgili Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi ve Enstitü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Yücel bilgi verdi.
Bilim- 2 gemisinde bulunan ahtapot , çoklu karot örnekleyici aygıtı ve derin suya özel geliştirilmiş sensörlü aygıtlarla müsilajın derin sulara, 100 metre ve altına inip inmediğine bakıldı. Bilim takımı müsilajın tesirlerini inceledi.
“ÜREMESİNİN, BÜYÜMESİNİN BİRAZ DURDUĞUNU GÖRÜYORUZ”
Yürüttükleri çalışmalarının akabinde tekrar karaya dönen ve yapılan ikmalin akabinde tekrar sefere çıkarak araştırmalarını sürdüreceklerini söyleyen Doç. Dr. Mustafa Yücel, “En kıymetli bulgu, müsilaj birinci 30 metreye sıkışmış durumda. Üremesinin, büyümesinin biraz durduğunu görüyoruz. En azından yüzeydeki o eski 2 hafta evvelki tesirinin olmadığını görüyoruz. Aslında oluşmuş olan müsilaj yığınları birinci 30 metrede yığılmış durumda. Yaptığımız araştırmalar daha derin suya inmediğini gösteriyor ve derin deniz tabanına da müsilaj tabakanın çökmediğini son günlerde bulduk” diye konuştu.
“İLK 30 METREDE KALMASI MARMARA İÇİN OLUMLU BİR HABER”
Doç. Dr. Mustafa Yücel, söyle konuştu:
* Olumlu tarafından bakarsak. Marmara’nın derin suyu yani 30-40 metre ötesi esasen son 30-40 yıldır esasen artan azot fosfor girdiler çok biyolojik üretim nedeniyle esasen oksijenini büsbütün yitirmek üzere çok az bir oksijen kalmış durumda.
* Derin suya çökmesi şöyle makûs olurdu. Müsilaj organik bir oluşum ve üremesini durdurduğunda oksijen bedeli karşılığında yani o sistemden oksijen tüketecek. Bunun tabana çökmeyişi, birinci 30 metrede kalması Marmara için olumlu bir haber.
* Marmara iki tabaklı bir deniz. 25-30 metresi Karadeniz orijinli bir su, Ege’ye hakikat akıyor. Alttaki su ise daha eski statik bir sur karışmıyor.
* Şuan zati uydu datalarından de gördüğümüz, Çanakkale Boğazı’ndan Ege’ye hakikat bu müsilaj katmanlarının kıymetli kısmının çıktığı istikametinde. Tabi bu Ege Denizi için bir risk lakin Marmara için bu nispeten olumlu bir gelişme.
“İlk 30 metrede kaldıkça Marmara’dan çıkış yapma mümkünlüğü var” diyebildiklerini söyleyen Yücel, “Diğer bir muhtemellikte bu bozulacaksa, oksijen faturası bize kesilecekse yüzeyde kesmesi ekosistem açısından daha avantajlı. Zira atmosfere daha yakın yüzey. Kış mevsimi geldiğinde karışım başladığında tekrar oraya oksijen girdileri olur fakat derin suya olmaz. Tabi ki oksijen faturası kesecek bunu yüzeyde kesse daha âlâ diye düşünüyoruz” formunda konuştu.
MÜSİLAJ GÜNEYDE DAHA ÇOK
İstanbul’daki müsilaj durumuyla ilgili de bilgiler veren Mustafa Yücel,”Kuzey kısmının açıkçası büyük bir risk altında olduğunu görmedik. En azından bir ay evvelki durum üzere değil nispeten yüzeyde de denizin içinde de aslında müsilaj yoğunluğu daha az ancak biraz İstanbul’un açığına çıktığınızda, akıntının tesiri altında olmayan İstanbul’un güneyindeki deniz alanlarına baktığınızda müsilaj oradaydı. Boğaz’da ve İstanbul etrafında bir risk kelam konusu değil lakin açıkta devam ediyor müsilaj. O tabandaki müsilajın rüzgar ve akıntılardaki bir değişim ile tekrar yüzeye çıkıp İstanbul’un kimi kıyılarını vurma riski hala var” dedi.
MÜSİLAJ İLERLEMİYOR
Müsilajın ilerlemediğini, tabana inmemiş durumda olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Mustafa Yücel,”Eğer yeni bir besin girdisi olmazsa büyük yağışlar, karasal girdiler ani azot fosfor yükünü arttırıcı girdiler olmaz, biz açıkçası yaz içerisinde daha duracağını öngörüyoruz. Esasen öngördüğümüz biçimde son 3 haftada seyretti müsilaj patlaması ancak yaz ilerledikçe kesinlikle oksijen faturası kesecek umuyoruz ki bunu yüzeyde kessin. Bu yerine konulabilir geri ödeyebileceğimiz bir kredi olur o denli söyleyeyim. Tabana çökmemesi en büyük amacımız” tabirlerini kullandı.
1210 METREDEN ÖRNEK ALINDI
Yücel, özel bir aygıtla sediman karotu örneği çıkardıklarını ve bunun birinci olduğunu lisana getirerek “Bir arşiv niteliğinde. Marmara’nın taban sedimanının tahminen 20-25 santimetresi siyah alt tarafı daha kahve rengi. Benim birinci görüşüm üstteki kısım Marmara’nın daha kirli olduğu ve oksijenini kaybetmeye başladığı yıllara tekabül ediliyor. Üst tarafta daha pak olduğu yıllara tekabül ediyor. Buna bakacağız tabi bilgiler bunu gösterecek. Birinci izlenim olarak bunu paylaşıyorum. Bunlar arşiv. Çevresel tarih arşivi. Çok değerli bilhassa derin sudan alınan, 1210 metreden alınmış örnekler” dedi. (DHA)
