İskandinav mitolojisindeki tanrılar arasında yer alan Tyr’in kim olduğu ve ne tanrısı olduğu araştırılıyor. PlayStation’ın aksiyon macera oyunu God of War Ragnarok ile karşımıza çıkan Tyr kimdir? Tyr ne tanrısı? İşte detaylar…
TYR KİMDİR?
Tyr; tek eli ve gözünün olmadığı belirtilen, İskandinav mitolojisinde savaş tanrısıdır. Simgesi yukarı doğru ok şeklindedir. Bu oku Vikingler savaşa gitmeden önce savaş aletlerine çizerlerdi. Cermenlerin dilinde “Ziu” olarak bilinir. Anglo Saksonlardaki adı “Tue”‘dur. İngilizcede Tyr’ün kutsal günü olan Salı gününe Tuesday (Tue’nun günü) denir. Adının diğer Cermen halklarındaki telaffuzları Tsiu, Tiwaz, Zeo, Dio, Dieu ve Tiw’dur. İsmi etimolojik olarak Hint-Avrupa kökenli Dyaus kökünden olan Zeus ve Dionysos’la aynı kökten gelmektedir.
Kâhinler, kötülük sembolü Loki’nin oğullarından biri olan, kurt Fenrir’in gelecekte dünyanın sonunu getireceğine dair bir haber alırlar. Bu yüzden, daha bebeklikten itibaren Fenrir’i zincire vururlar. Fenrir’e göz-kulak olmayı kabul eden tanrı ise, Odin’in oğullarından biri olan Tyr’dür. Fenrir bir şekilde tüm zincirlerden kurtulmayı başarır ve o an hıncını alamayarak çevresine saldırmaya başlar. Bu sırada Tyr, sağ elini Fenrir’e kaptırır. Bu nedenle Tyr, çoğu İskandinav tasvirinde tek elli olarak tanımlanır.
Aynı mitolojinin daha bilinen bir halinde ise Savaş Tanrısı Tyr, Fenrir’in bakıcısı olarak tasvir edilir. Odin, Fenrir’i diğer kardeşlerini aksine hemen cezalandırmamış onun büyümesini izlemiştir. Fenrir muazzam boyutlara ulaşıp bir ancak tanrıya ait olabilecek bir ses ile konuşmaya başlayınca Odin artık onu zincirlenmesi gerektiğine karar verir. Sonuçta rüyalarında gördüğü, onu dişleri arasında çiğ çiğ yiyen hayvana, fazlasıyla benzemeye başlamıştır.
Bu nedenle bizzat bakıcısı olan Tyr’yi ve daha birçok tanrıyı bir oyun için davet eder. Bu oyun oyundan ziyade bir idda gibidir ve kuralları oldukça basittir. Kudretli Fenrir zincire bağlanacak ve o zincirleri kırmaya çalışacaktır. Odin en ağır zincirleri üretmiş ve Fenrir’i onlarla bağlamıştır. Fenrir’in bu zincirleri hiç zorlanmadan kırması ise Odin’in korkusunu körüklemekten başka işe yaramamıştır.
Odin bu “oyunu” 2. sefer tekrarlamadan önce öyle bir zincir üretmiştir ki hiçbir insanın bu zinciri tek başına kaldırması mümkün değildir. Fenrir bu zincirlerle bağlanmasının ardından bir süre duraksamıştır. Fakat Tyr’dan aldığı cesaren ile tekrar neredeyse hiç zorlanmadan zincirleri kırmıştır.
3. seferde ise Odin, Fenrir’in sonuza dek zincirli kalacağından emin olmak için demir işçliğinin ustalarına yani cücelere gitmiştir. Cüceler yeryüzünde bulunan en nadir maddeleri kullanarak bir zincir üretmiştir. Bu maddeler bir kedinin ayak izleri, bir balığın nefesi, dağların ve ayıların sinirleridir.
Bu zincire Gleipnir dendi. Kızılması ya da yıpratılması imkansız olan bir zincir. Fakat buna rağmen zincir sadece bir iplik gibi gözüküyordu.
2 tane zincir kırmasının ardından böyle bir iplikle ona meydan okunmasına şaşıran Fenrir burada bir sahtekarlık olduğunu anladı. Ardından meydan okumayı ancak 1 şartla kabul edeceğini söyledi. Bu şart o zinciri kırmaya çalışırken Tyr’nin elini onun ağızında tutmasıydı. Savaşın yanında düelloların da tanrısı olan Tyr ona herhangi bir şekilde meydan okunduğunda varoluşunun amacı gereği kabul ederdi. Fakat ipeğe sarılmasının ardından kurtulamadığını anlayan Fenrir Odin’n oyununa geldiğini anında anladı. Anında ağızını kapatarak Tyr’nin kolunu kopardı. Tyr’nin çığlığı Midgardı bile inletti.
GOD OF WAR RAGNAROK TYR KİMDİR?
God of War’da (2018), Tyr’ın İskandinav Savaş Tanrısı ve Dokuz Gölü’ndeki büyük tapınağın inşaatçısı olduğunu öğreniyoruz. Bu, dokuzunun hepsinde barışı sağlamaya çalışırken alemler arasında kolayca seyahat etmesine izin verdi.
Kratos ve Atreus onun kasasına girdiklerinde, Tyr’ın barışa ulaşmanın tek yolunun bu olduğuna inanarak yeni bakış açılarını anlamak için farklı kültürlere seyahat ettiğini keşfederler. Kratos’un anavatanından bir şarap vazosu bulduğu için Yunanistan’ın yanı sıra Çin’i de ziyaret etmişti.
Ayrıca Aesir (Asgard) ve Jotnar (Jotunheim Devleri) arasındaki savaşı sona erdirmeye çalışırken önemli bir rol oynadığını da biliyoruz. Devler Tyr’a güvendi, ancak sonunda Jotun’u yok etmeye çalışan Odin tarafından ihanete uğradı.
Tyr daha sonra Kratos’un karısı Faye’nin Jotunheim’a giden kapıyı gizlemesine yardım etti, böylece Odin kendisi için gizli bir giriş tutarken geri dönemezdi. Haklı olarak Devlerle komplo kurduğunu düşündükten ve onun gücü için bir tehdit olduğunu hissettikten sonra, Odin Tyr’ı hapsetti ve Dokuz Diyarı öldüğünü düşünmeleri için kandırdı.
İlk oyunun olayları Fimbulwinter’ı tetikledikten sonra, Kratos ve Atreus’un Ragnarok’un gerçekleşmesini önlemek için Tyr’ı aramaları bekleniyor. Her iki elinin de sağlam olduğu görülüyor, bu yüzden bu efsanevi olayın hikaye sırasında gerçekleştiğini görmemiz için iyi bir şans var.
Tyr’ın, God of War Ragnarok’un düşmanlarından biri olarak görev yapacak olan Odin ile olan karmaşık geçmişi göz önüne alındığında, iki savaş tanrısının Allfather’ı devirmek için bir araya geldiğini görmek sizi şaşırtmasın.
Tabii ki, Tyr’ın Kratos ve Atreus’un hikayesine tam olarak nasıl bağlandığını görmek için God of War Ragnarok’u elimize geçirene kadar beklememiz gerekecek.
