İktisatta en temel amaçlardan biri aksi dolarizasyonu gerçekleştirebilmek. Meğer, yabancı yatırımcılar TL varlıklarını azaltırken, yerli yatırımcılar ise dolarizasyondan dönüş için en ufak sinyal vermiyor. Merkez Bankası (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun geçen hafta bankacılarla yaptığı toplantıda yerleşiklerin dövizden TL’ye geçmesini özendirecek tedbirler üzerinde durduğu, bu yolda mecburî karşılık faizlerinin kullanılması gündeme geldi. Bu halde döviz tevdiat hesaplarında çözülme beklenebilir mi? TCMB eski başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, Türkiye’deki durumun ince ayarın çok ötesinde olduğunu söyledi.
DÖVİZ TERCİHİ
Kara, toplam mevduatta dövizin hissesini söz eden dolarizasyon oranları ve enflasyonda 40 yıllık seyre dikkati çekerek, “Veriler gösteriyor ki enflasyonla çabanın geri plana atıldığı devirlerde vatandaş satın alma gücünü korumak için daima dövizi tercih etmiş. Hasebiyle, dövizden TL’ye geçiş için öncelikle enflasyonla samimi çabayı destekleyecek bir kurumsal yapı gerekiyor” yorumunu yaptı.
Prof. Dr. Hakan Kara
Teşvik müşteriye faiz olarak dönmez
Enflasyon ve kur belirsizliğini besleyen faktörler devam ettikçe bu tıp teşviklerin tesirlerinin hudutlu olacağını, insanların belirsizliğe karşı korunmak için döviz tuttuğunu belirten Prof. Kara, temel aracı olan faiz silahını gerektiği üzere kullanacağı aşikâr olmayan bir merkez bankasının bu meçhullüğü azaltamayacağını vurguladı. JCR Eurasia Rating’in eski lideri Orhan Ökmen yüksek dolarizasyon eğilimlerinin MB’nin prestijini sekteye uğrattığını belirterek, munzam karşılıkları üzerinden TL lehine yapılacak teşviklerin mudileri ilgilendirmediği için bir katkı sunamayacağını kaydetti.
Dolarizasyon oranı %56 ile 2001 krizi devri seviyesinde
Ekonomistlere nazaran, bankalardaki mevduatın yüzde 56’sının döviz cinsinden olduğu dikkate alınırsa kemikleşmiş bir dolarizasyon gerçeğiyle yüz yüzeyiz. Toplam mevduatlar içinde TL’nin hissesinin en düşük olduğu ve dövizin hissesinin en yüksek olduğu devrin yüzde 57 ile 2001 krizini takip eden periyot olduğuna dikkat çekiliyor. Uzmanlar enflasyonun denetimden çıktığı yıllarda dolarizasyon eğiliminin arttığını, fakat iktisadın istikrara kavuşmaya başlamasının akabinde TL’nin toplam mevduatlar içindeki hissesinin artmaya, dövizin hissesinin azalmaya başladığını hatırlatıyor. Merkez Bankası’nın son datalarına nazaran yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 18 Haziran ile sona eren haftada 225.9 milyar dolar oldu.
