Güney Asya’da savaş çanları yeniden çalıyor. Hindistan ile Pakistan arasında son günlerde artan gerilimin merkezinde yine Keşmir Sorunu bulunuyor. 78 yıldır çözülemeyen bu tarihi ihtilaf, iki nükleer güç arasında defalarca savaşa neden oldu. Peki, Keşmir sorunu tam olarak nedir ve neden çözülmesi bu kadar zor?
1947’DE BAŞLAYAN KRİZ
Keşmir sorununun temeli, 1947 yılında İngiltere’nin Hindistan’dan çekilmesine dayanıyor. İngilizler, Hint Yarımadası’nı terk ederken Müslümanların çoğunlukta olduğu bölgeleri Pakistan’a, Hinduların yoğunlukta olduğu yerleri ise Hindistan’a bıraktı. Ancak nüfusunun %90’ı Müslüman olan Keşmir, Hindu prensi Maharaja Hari Singh’in tercihiyle Hindistan’a katıldı. Bu karar bölgedeki Müslüman halk tarafından reddedildi ve olaylar kısa sürede çatışmaya dönüştü.
İLK SAVAŞ VE BM MÜDAHALESİ
1947’nin sonlarında çıkan ilk savaş, Birleşmiş Milletler’in arabuluculuğuyla 1 Ocak 1949’da ateşkesle sona erdi. Ancak bu ateşkes, Keşmir’i kalıcı olarak böldü. Pakistan “Azad Keşmir” adıyla bir kısmını, Hindistan ise “Cammu Keşmir” olarak kalanını kontrol etti. BM, halkın referandumla geleceğine karar vermesini önerdi, ancak Hindistan bu plebisiti reddetti.
ÜÇ SAVAŞ, BİR BAĞIMSIZLIK: BANGLADEŞ’İN DOĞUŞU
Keşmir meselesi nedeniyle 1965, 1971 ve 1999 yıllarında üç büyük savaş yaşandı. 1971’deki savaş, Bangladeş’in Pakistan’dan ayrılarak bağımsızlık kazanmasına neden oldu. Bu süreç sonunda imzalanan Şimla Anlaşması ile bugünkü Kontrol Hattı (LoC) oluşturuldu.
2019’DA HİNDİSTAN’DAN TARİHİ ADIM: KEŞMİR’İN ÖZEL STATÜSÜ İPTAL EDİLDİ
5 Ağustos 2019’da Hindistan, Cammu Keşmir’e tanınan özel statüyü anayasanın 370. maddesini kaldırarak resmen sonlandırdı. Bölge, “Birlik Toprağı” statüsünde ikiye ayrıldı: Cammu Keşmir ve Ladakh. Bu hamle Pakistan ve bölge halkı tarafından tepkiyle karşılandı. Gerilim hızla tırmandı ve iki ülke defalarca sınırlı çatışmalara girdi.
SEÇİMLER, YENİ YÖNETİM VE STATÜ TARTIŞMASI
2024 sonbaharında yapılan yerel seçimlerde, Hindistan Ulusal Kongresi ve Cammu Keşmir Ulusal Konferansı ittifakı, Keşmir’in eski özel statüsünü geri getirme vaadiyle seçimi kazandı. Ancak Başbakan Narendra Modi’nin BJP hükümeti bu statünün geri getirilmeyeceğini açıkça belirtti. Bu da Keşmir’in siyasi geleceği üzerinde yeni bir belirsizlik yarattı.
YENİ GERİLİM: SİNDOOR OPERASYONU VE SAVAŞ TEHDİDİ
2025’in ilkbaharında Hindistan, “Sindoor Operasyonu” adı altında Pakistan’ın 9 bölgesini füzelerle hedef aldı. Operasyonun ardından Pakistan, misilleme yapılacağını duyurdu. Bu gelişmeler, iki ülkeyi yeniden sıcak çatışma eşiğine getirdi.
PAKİSTAN’DAN “KEŞMİR DAYANIŞMA GÜNÜ”
Pakistan, 1989’dan bu yana 5 Şubat’ı “Keşmir Dayanışma Günü” olarak anıyor. Bu günle, Hint yönetimi altındaki Keşmir halkına destek gösteriliyor ve onların kendi kaderlerini tayin etme mücadelesi vurgulanıyor.
