Neredeyse 4 bin yıldır var olduğu bilinen kuduz virüsü, dünyanın en tehlikeli zoonoz hastalıklarından (hayvandan insana geçen) biri olarak görülüyor. Vücudumuza girdiği anda direkt olarak beynimizi hedef alan virüs, kalıcı hasarlar verebilir veya hastanın hayatını kaybetmesine sebep olabilir. Peki sudan korkmak skuduz beriltisi mi? Kuduz beriltileri neler, insanlara hangi hayvanlar ile bulaşır? Detaylar haberimizde…
KUDUZ VİRÜS NASIL SU KORKUSUNA YOL AÇAR?
Kuduz virüsünde saldırganlık, hiperaktivite ve hidrofobi (su korkusu) bilinen semptomlar arasında. Ve soru şu. Virüs bunu neden ve nasıl yapıyor? Aslında özü başka bir konakçıya girme çabasıdır.
- Kuduz beyni ve tükürük bezlerini hedef alan bir virüsle geliyor. Örneğin kuduz bir hayvanda süreç şöyle ilerler:
- Bir hayvan kuduz bir hayvan tarafından ısırılır.
- Enfekte tükürükteki kuduz virüsü yaraya girer.
- Kuduz virüsü sinirler yoluyla omuriliğe ve beyne gider. Bu süreç yaklaşık 3 ila 12 hafta sürebilir.
- Beyne ulaştığında virüs hızla çoğalır ve tükürük bezlerine geçer. Hayvan hastalığın belirtilerini göstermeye başlar.
Peki tükürükle ilgisi ne?
Diğer tüm virüsler gibi, kuduz da daha fazla virüs yapmak için konakçının hücrelerini kullanır. Konakçı hücreleri istila eder. Hastalığın ilk aşamalarındaki semptomlar ateş, titreme ve yorgunluk dahil olmak üzere grip benzeridir. Bu süreçte virüs beyne ulaşmayı başarır ve bu noktada beyne zarar vermeye başlar.
Beyin hücrelerine bulaşarak çalışma şeklini değiştirir. Birden fazla beyin bölgesini etkileyerek saldırganlık ve öfke gibi semptomlara yol açar.
KUDUZ BELİRTİLERİ NE?
Hayvanlarda kuduz belirtileri:
- Huyu ve hareketlerinde değişiklik (Korkaklık, sinirlilik, saldırganlık)
- Şiddetli ısırma isteği
- Felçler, yutkunma güçlüğü, salya akması, kasılmalar
- Vahşi hayvanların, diğer hayvanlara ve insanlara karşı doğal korkularını kaybederek, özellikle insanlarla alışılmadık şekilde yakınlaşma ve temas kurmalarına neden olabilir.
- Kas kontrolü ve istemli hareketlerinde koordinasyonunda eksiklik,
- Nöbetler, nefes alma ve yutma güçlüğü ve aşırı tükürük, saldırgan davranışların yanı sıra kendini yaralama
İnsanlarda Kuduz Belirtileri:
WHO kuduz belirtilerini şöyle paylaşıyor: Kuduzun ilk semptomları, yara bölgesinde ağrılı ateş ve olağandışı veya açıklanamayan karıncalanma, iğnelenme veya yanma hissi (parestezi) içerir. Virüs merkezi sinir sistemine yayıldıkça beyin ve omurilikte ilerleyici ve ölümcül inflamasyon gelişir.
Hastalığın iki formu vardır:
- -Öfkeli kuduz, hiperaktivite, heyecan verici davranış, hidrofobi (su korkusu) ve bazen aerofobi belirtileriyle sonuçlanır. Birkaç gün sonra kalp-solunum durması nedeniyle ölüm meydana gelir.
- -Paralitik kuduz, insan vakalarının toplam sayısının yaklaşık %20’sini oluşturur. Kuduzun bu formu, öfkeli formdan daha az dramatik ve genellikle daha uzun bir seyir izler. Isırık veya çizik bölgesinden başlayarak kaslar yavaş yavaş felç olur. Yavaş yavaş koma gelişir ve sonunda ölüm meydana gelir. Kuduzun paralitik formu sıklıkla yanlış teşhis edilir ve hastalığın eksik bildirilmesine katkıda bulunur.
HANGİ HAYVANLARA KUDUZ BULAŞABİLİR?
Peki, kuduz hastalığı hangi hayvanları etkiliyor? Tüm sıcakkanlı hayvanlar kuduz virüsü ile
enfekte olabilirler. Köpek, kedi, keçi, at, eşek, inek gibi evcil hayvanlar ile kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik, kirpi, köstebek gibi yabani hayvanlar kuduza yakalanabilir.
Ancak hayvanların hepsi virüse karşı aynı oranda hassas değildir. Temas ve bulaştırma açısından da farklar bulunur. Örneğin kuduz kurt, tilki ve çakal teması en yüksek riskli grubu oluşturur. Köpek teması bu türlere göre orta risk grubunda yer alır ancak köpekler dünyanın çoğunda özellikle daha az gelişmiş bölgelerde bulaşmada oldukça önemlidir. WHO ise bu konuda “Amerika’da, bu bölgede köpek aracılı bulaşma çoğunlukla kırıldığından, yarasalar artık insan kuduz ölümlerinin başlıca kaynağıdır. Yarasa kuduzu, Avustralya ve Batı Avrupa’da da yükselen bir halk sağlığı tehdididir. Tilki, rakun, kokarca, çakal, firavun faresi ve diğer yabani etobur konak türlerine maruz kalmanın ardından insan ölümleri çok nadirdir ve kemirgen ısırıklarının kuduz bulaştırdığı bilinmemektedir” diyor.
