Duygu Erdoğan – ‘Dünyanın En Büyük 250 Müteahhiti’ listesi uzun bir süre sonra değişti. Her yıl listedeki müteahhit firma sayısıyla Çin’in galip geldiği listede ikinciliğini koruyan Türkiye, 2020 yılı verilerinin baz alındığı 2021 listesinde üçüncü sıraya düştü. Amerikalı müteahhitlik firmaları ise ikincilik koltuğuna oturdu. Bu kapsamda dünyanın ilk 250 müteahhiti listesinde Çin’den 78 firma yer alırken, Amerika’dan 41, Türkiye’den ise 40 firma bulunuyor. Geçen yılki listede ABD’den 35, Türkiye’den 44 firma yer almıştı. Yeni listedeki bu tek firmalık fark, Türkiye’nin yerini değiştirse de, koronavirüs pandemisi koşullarında dünyada iş yapış koşulları, artan emtia fiyatları gibi pek çok nedene rağmen Türkiye’nin performansını ‘koruduğu’ şeklinde değerlendirildi. Buna göre sırasıyla Rönesans İnşaat, Limak, Ant Yapı, Yapı Merkezi, Enka, Tekfen, Onur İnşaat, TAV, Nurol, Esta İnşaat listede ilk 10 Türk firması olarak yer aldı. Bu firmalar genel sıralamada da konumlarını yükseltti.
Küresel pay düştü
2019’da en fazla gelir elde eden ilk 250 müteahhitlik firması arasında 44 Türk müteahhitlik firması yer almış ve bu firmalar 21.6 milyar dolar tutarında gelir ile küresel pazardaki yüzde 4.6’lık payı korumuştu. Bu sayede gelirleri itibarıyla yedinci sırada yer alan Türkiye 2020’de ise yüzde 4.4’e düşen küresel payı ile sekizinci oldu. ABD’nin payı yüzde 4.9 iken, Çin ise yüzde 25 ile açık ara birinci konumda bulunuyor.
Genel olarak listenin ilk 25 sırasında yer alan firmalar için bir değişim gözlenmedi. ENR’ye göre 145 müteahhitlik firmasının bu yılki listede daha az uluslararası gelire sahip olduğu bildirildi. Bu yıl listelenen 91 firma biriken iş yükünü artırdı, 75’i azaltı ve 41’inin
ise aynı kaldı.
Uluslararası operasyonlara, personel alımına bakıldığında tüm firmaların yüzde 41.7’sinin çalışan sayısını azalttığı, yüzde 35.6’sının ise artırdığı görüldü. Geçen yılki listede, firmaların sadece yüzde 19’u uluslararası kadrolarını azaltmıştı.
Altyapı fırsat olacak
ENR (Engineering News – Record) Dergisi’nin listeyi açıkladığı internet sitesinde; koronavirüs salgınına bağlı olarak döviz kuru değişiklikleri, artan hammadde fiyatları, taşımacılık fiyatları ile vasıflı işçi tedarikinin çok zorlaştığı, firmaların iş yapış modellerinin de zorlandığı ifade edildi. Birçok müteahhit için bu faktörlerin öngörülemeyen seviyelere çıktığı belirtilirken, ekonomilerde pandemi etkisinin hissedildiği kaydedildi. Bazı ülkelerde kısıtlamaların kalktığı, yeni altyapı projelerinin fırsat olabileceği ancak maliyetlerin bu fırsatlara engel teşkil edebileceği kaydedildi.
İnşaatta en büyük düşüş
Uluslararası inşaat pazarı 2019’da yüzde 2.9 daralarak 487.3 milyar dolardan 473.1 milyara gerilemişti. 2021 listesine göre ise uluslararası müteahhitlik geliri, yüzde 11.1’lik düşüşle 420.4 milyar dolar oldu. Bu düşüş, 2003’ten bu yana kaydedilen en büyük yıllık düşüşü işaret ediyor.
