Balıkesir’in Gönen ilçesinde “Balıkesir ve Gönen’in Depremselliği, Türkiye’nin Zelzele Gerçeği ve Sarsıntıya Karşı Alınması Gereken Önlemler” bahisli bir sempozyum düzenlendi. Gönen Ömer Seyfettin Kültür Merkezi’nde moderatörlüğünü Prof. Dr. Abdullah Soykan’ın yaptığı sempozyuma Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan ve Jeoloji Yüksek Mühendisi Engin Er konuşmacı olarak katıldı.
“7’DEN BÜYÜK OLAN BİR ZELZELE 9 İLA 12 YILDA BİR TEKRARLANIYOR”
Son 5,5 yılda değişik büyüklükte 51 bin sarsıntının meydana geldiği tabir eden Prof. Dr. Abdullah Soykan, şunları söyledi;
*Anadolu’nun 4 bin yıllık geçmiş zelzelelerinin sayısal çözümlemesi yapıldığında sarsıntıların en çok yüzde 13 ağustos, yüzde 11 ekim ve yüzde 10 aralık aylarında olduğu görülmüştür. Zelzelelerin en az olduğu aylar ise haziran, mart ve kasımdır. Türkiye’deki zelzelelerin yüzde 52’si Kuzey Anadolu Fayı üzerinde, yüzde 33’ü Ege Bölgesi çöküntülerinde, yüzde 13’ü de Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana gelmektedir.
*Türkiye’nin sarsıntılar bakımından en inançlı yerleri başta Karadeniz kıyıları, sonra İç Anadolu, en son da Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Dünyada her yıl 800 adet 5’ten büyük sarsıntı olmaktadır.
*Türkiye’de yılda 5.5-6 ortasında iki zelzele olma ihtimali var. Hasar düzeyi 5.5’ten sonra başlıyor. Ölümlü zelzeleler genel olarak 6’dan büyük sarsıntılarda görülüyor.
*6 ila 7 magnitüdlü zelzeleler Türkiye’de 3-4 yılda bir tekrarlanıyor. Magnitüdü yaklaşık 7’den büyük olan bir zelzele Türkiye’de 9 ila 12 yılda bir tekrarlanıyor. Türkiye varlıklarının yüzde 91’i (350 milyar dolar) önemli zelzele riski taşıyor. 7-7.5 büyüklüğünde bir zelzele İstanbul yahut İzmir civarında olduğunda beklenen kayıplar ulusal gelirin yüzde 10-12 civarına ulaşabilecektir.
*Muhtelif senaryolara nazaran 40-60 bin mesken büsbütün yıkılacak ve 50 bin civarında vatandaşımızı kaybedeceğiz. Beklenen yaralı sayısı 250 bin kişiyi aşacaktır. Bu nedenlerle Türkiye zelzelesi ciddiye almalı, öğrenmeli ve zelzelelere bilimsel olarak hazırlanmalıdır.
“CAN VE EKONOMİK KAYIPLAR YAŞARIZ”
Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan ise konuşmasında Türkiye’nin dünyanın sismik istikametten en etkin nesillerinden olan Alp-Himalaya zelzele neslinde bulunduğunu tabir ederek, “Bu yüzden ülkemizde meydana gelen sarsıntılar olmaya devam edecektir. Gerek ülkemizde, gerekse dünyada zelzele tesiri altında binaların hasar görebilirliği taşıyıcı sistem yapısının yetersizliği, yapıda kullanılan gerecin niteliği, yapının oturduğu tabanın jeolojik-jeoteknik özellikleri, yapının canlı fay üzerine oturması ve yapı kontrol yetersizliği üzere temel nedenlerden kaynaklanmaktadır. Biz bu ögeleri düzeltemedikten sonra her zelzeleden sonra can ve ekonomik kayıpları yaşarız” dedi.
“BALIKESİR-GÖKÇEYAZI FAYI 7.2 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI ÜRETEBİLİR”
Balıkesir vilayet ve ilçelerinin dünyanın sismik taraftan en faal faylarından biri olan Kuzey Anadolu Fayı’nın güney koluna ilişkin fay segmentleri üzerinde konumlandığına dikkat çeken Alkan, “Bu nedenle tarihsel/aletsel devirlerde kentin birçok zelzelede yıkıldığı can ve mal kayıplarının yaşandığı bilinmektedir. Balıkesir, merkez, ilçe ve mahallelerinden geçen birçok canlı fayların olduğu ve bu fayların büyük bir kısmının 7 ve 7.2 büyüklükte zelzele üretme potansiyeline sahip olduğunu göz önünde bulundurduğumuz vakit Balıkesir’in zelzele tehlikesinin yüksek olduğunu rahatlıkla söz edebilirim” dedi.
“28 MİLYON KİŞİYİ ETKİLEYECEK”
Ulusal ve memleketler arası bilimsel çalışmaların Marmara Denizi’nde 7’nin üzeri azamî 7.6 büyüklüğünde bir zelzelenin olabileceği istikametinde bilgiler verdiğini tabir eden Aykan, şu sözleri kullandı;
*Burada kesinlikle büyük bir zelzele olacak ve burada olacak bir sarsıntı Marmara Denizi’ne kıyısı olan tüm vilayetleri; Balıkesir, İstanbul, Bursa, Çanakkale, Yalova, Kocaeli, Tekirdağ’ı ağır bir halde etkileyecektir. Balıkesir özeline baktığımız vakit bilhassa kuzey ilçelerimiz başta olmak üzere, Balıkesir ilimiz, Marmara Denizi’ndeki büyük bir sarsıntıdan etkilenecektir.
*Ege Denizi’nde meydana gelen sarsıntıdan 80 kilometre uzaklıktaki İzmir-Bayraklı ilçesinde yıkılan binalar ve 1999 Gölcük sarsıntısında yaklaşık 150 kilometre aralıktaki Avcılar’da yıkılan, hasar alan binalar, makûs taban üzerindeki mühendislik hizmeti almayan binaların riskli olduğunun açıkça bir göstergesidir.
*Marmara Denizi’nde zelzele üretebilecek fay segmentine Bandırma, Gönen, Marmara, Erdek ilçelerimiz yaklaşık 50 kilometre aralıktadır. Balıkesir merkez ilçelerimiz ise yaklaşık 120 kilometre aralıktadır. Bu yüzden Balıkesir’in birçok ilçesi Marmara Denizi’nde meydana gelecek büyük bir sarsıntıdan etkilenecek, bilhassa berbat yer üzerinde mühendislik hizmeti almayan yapılar olumsuz tarafta etkilenecektir.
*Marmara Bölgesi nüfus, sanayi, iktisat, ulaşım, tarihi birikim, mühendislik yapıları vb. bakımından en ağır olan bölge olduğu için burada olacak bir sarsıntı Türkiye’nin iktisadına bir oldukça ziyan verecektir. Bu zelzele 28 milyonu etkileyecektir. Bu yüzden bu sarsıntısı çok fazla önemsememiz gerekiyor.
*Depremde can ve ekonomik kayıpların yaşanmaması için zelzeleye sağlam sağlam bina yapmamız gerekir. Vatandaşlarımız oturdukları binaları lütfen sorgulasınlar. Yapının inşaat ruhsatı, iskanı olup olmadığı vs. emin olsunlar. Etkin fay zonlarının sakınım bandı içinde kalan alanlara bina ve bina tipi yapılaşmaya sınırlama getirilerek vatandaşımızın can ve mal güvenliği sağlanmalı ve bunlar fay yasası kapsamında değerlendirilmelidir.
“FAY YASASI ÜLKEMİZ İÇİN ARTIK BİR ZORUNLULUKTUR”
*Fay yasası ülkemiz için artık bir zorunluluktur. Bakanlık fay yasası ile ilgili çalışmalar başlattı. Umarım fay yasası en kısa vakitte çıkar. Yapıların zelzele yönetmeliklerine nazaran projelendirilmesi ve yapı kontrollerinin yapılması son derece değerlidir.
Sempozyuma Gönen Kaymakamı Arslan Yurt, CHP Balıkesir Milletvekili ve Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın, Gönen Belediye Lideri İbrahim Palaz, Ulusal Eğitim Müdürü Metin Erbay da katıldı. İHA
