Kanal İstanbul projesine dair iktidar ile muhalefet ortasındaki tartışma giderek sertleşiyor.
Bugün partisinin küme toplantısında konuşan YETERLİ Parti önderi Meral Akşener, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Siz nasıl devlet idaresine talipsiniz? Söke söke sizden bu paraları memleketler arası tahkim yoluyla da alırlar” açıklamasına, “Uluslararası hukukta, ‘tiksindirici borç’ diye bir kavram var; Sayın Erdoğan şimdiden para biriktir” tabirleriyle yanıt verdi.
Akşener, ‘tiksindirici borç’ kavramının koşullarının tamam olduğunu ve tahkimde kazanacaklarını lisana getirdi.
TİKSİNDİRİCİ BORÇ NEDİR?
Birinci olarak, Alexander Nahum Sack isimli hukukçu tarafından 1927 tarihinde kullanılan ‘tiksindirici borç’, memleketler arası hukukun yerleşik bir prensibi olmasa da ve pratikte uygulaması sıkıntı olsa da birden fazla kere keskin politik geçişlerin akabinde yeni gelen hükümetin borçları kaldırmak için öne sürdüğü bir doktrin olarak karşımıza çıkıyor.
‘Meşru olmayan borç’ ya da ‘iğrenç borç’ olarak da bilinen ‘tiksindirici borç’, hukuk profesörü Robert Howse’a nazaran keskin politik dönüşümlerde evvelki rejimlerin halkı baskılamak gayesiyle kullandığı yahut faydasızca harcanan paralar için alınan borçlarla ilgili bir kavram.
Doktrine nazaran bu çeşit borçlar, devletin borçları değil, bu borçları alan yöneticilerin ferdî borçları olarak kabul ediliyor.
Bu kavram, kimi hukukçular tarafından baskı ve sıkıntı altında imzalanan kontratların geçersizliğine işaret etmek için de kullanılıyor.
UYGULAMADA TİKSİNDİRİCİ BORÇ
Pek çok ülke için benzeri şeyler öne sürülse de birinci olarak Küba’daki İspanyol sömürge hükümeti tarafından ABD’nin borçları için gündeme gelmiş, tarihte vakit zaman kimi rejim değişikliklerinden sonra tekrar husus olmuştu.
‘Tiksindirici borç’, Nelson Mandela tarafından Güney Afrika’da eski rejimin borçları için gündeme getirilmiş, Ekvador’da ise 2008 yılında devrin Devlet Lideri Rafael Correa tarafından savunulmuş bir tez. Correa iktidarda olduğu devirde ülkesinin borçlarını iptal ettirmek için ağır teşebbüslerde bulunmuştu.
Haiti’de de Duvalier periyodunun akabinde kalan borçlar için kimi milletlerarası kampanyalar yürütülmüş, bu paraların fakir ülkenin kalkınması için harcanması talep edilmişti.
Nikaragua, Filipinler, Güney Afrika, Kongo, Nijer ve Hırvatistan da eski idarelerden kalan borçların ‘tiksindirici borç’ olduğunu öne süren ülkeler ortasında.
