Besin kaynaklı tehlikeler fizikî, kimyasal yahut biyolojik olabiliyor. Besinlerde ekseriyetle gözle görülmeyen bakteri, virüs yahut böcek ilacı kalıntıları bulunuyor. Hasebiyle beslenme yoluyla pek çok hastalık riski de artıyor. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, sağlıklı beslenmek için şuurlu tercihler yapmamız gerektiğine dikkat çekerek, bu mevzuda bilinmesi gerekenleri
şöyle anlattı…
İLAÇLAR HAYVANLARLA DA BİZE BULAŞIR
Zerzevat ve meyvecilikte kullanılan kimyasal tarım ilaçları ve büyüme hormonları sıhhate ziyanlıdır. Etraf Sıhhati Ajansı (EPA) tarım ilaçlarının kıymetli bir kısmını kanserojen olarak ilan etmiştir. Tarlaya uygulanan tarım ilaçlarının lakin yüzde 2 kadarı uygulandığı yerde kalır, yüzde 98’i rüzgar ve hava hareketleriyle etrafa yayılır. Topraklarda, yer altı ve yer üstü sularında bu kimyasallar kalıcı olarak vardır ve toplum sıhhati için büyük tehlikedir. Tarım ilaçlarının yüzde 80’i hayvansal besinlerden insanlara geçiş yapar. Bilhassa balık, yumurta, kırmızı et ve süt eserleri bu açıdan epeyce kirlidir. Bu cins ilaçlardan (küçük dozlarda tüketilseler dahi) bilhassa gebeler, bebekler ve çocuklar en fazla etkilenen kesittir. Kronik hastalıkların yanı sıra zeka geriliği ve dikkat dağınıklığına da yol açabilirler.
SÜREÇ GÖREN ESERLERİ TÜKETMEYİN
Sebzeler, meyveler ve başka bitkisel besinler toplanma, depolanma ve dağıtım kademelerinde da birçok ziyanlı müdahaleye maruz kalır. Sıklıkla zerzevat ve meyveler daha olgunlaşmadan toplanır, soğutma depolarına alınır, klor banyosuna maruz bırakılır, olgunlaşma basamağında etilen gazına maruz kalır. Akabinde canlı görünmeleri ve su kaybetmemeleri için mumyalama yapılır yani parafinlenir. Bu hususlar ekseriyetle petrol eserleriyle deterjan içerir ve zehirlidir. Tarım ilaçlarının üzerine uygulandıkları için tehlike daha da büyür.
BU BESİNLERE DİKKAT!
En fazla tarım kimyasalı içeren besinler elma, kayısı, vişne, muz, üzüm, böğürtlen, hurma, limon, nektarin, şeftali, armut, çilek, ıspanak, kereviz, havuç, biber, domates, salatalık, pancar, turp, fasulye ve patatestir. En az tarım kimyasalı içeren besinler ise soğan, sarımsak, avokado, ananas, mango, bezelye, kuşkonmaz, kivi, lahana, patlıcan, kavun, karpuz ve greyfurttur.
KÜFLER KANSEROJENDİR
Mahsuller nemli yerlerde toplanır ve depolanırsa küflenir. Tüketicinin göremediği bakteri ve mantarlar çeşitli toksinler üretirler. Bilhassa çilek, ahududu, böğürtlen, yaban mersini üzere yumuşak meyveler; tahıllar; kuruyemişler; yer fıstığı; mısır; meyve suları ve kurutulmuş meyveler küfe elverişlidir. Bir besinin rastgele bir yerinde küf varsa, asla tüketilmemeli, çöpe atılmalıdır. Küf toksinleri alerjen ve kanserojendir.
NASIL KORUNABİLİRİZ?
Meyve ve sebzeler muhakkak mevsiminde yenmelidir. Mümkün olduğu kadar organik ve pak besinler tercih edilmelidir. Fazla iri, içleri boş, kokusuz ve tatsız sebze-meyveler hormon içerdiği için tüketilmemelidir. Besin organik değilse uygunca yıkanmalı ve kabuğu kesinlikle soyulmalıdır. Soyulmayan besinlerin 1-2 dakika su altında tutulması, karbonatlı suyla temizlenmesi, sirkeli suyla durulanması faydalıdır. Lahana, marul, kıvırcık üzere sebzelerin dış yaprakları atılmalı sonra öteki yapraklar tek tek yıkanarak sirkeli suda durulanmalıdır.
Mumyalanmış besinler katiyen soyulmalıdır. Organik besinler dikkatli bir halde yıkanarak tüketilmelidir. Semt ve köy pazarları, organik pazarlar ve yerli üretici tercih edilmelidir. Bitkisel besinlerin yanı sıra meralarda özgürce otlayan, hareket eden, pak hava alan, sağlıklı beslenen ve barınan, doğal gereksinimleri uygun biçimde sağlanan hayvanlardan elde edilen hayvansal besinler tercih edilmelidir.
